تایید سند رساله ذهبیه توسط علامه عسکری
سند کتاب «رساله ذهبیه» را مرحوم علامه عسکری که از نوادر علم حدیث است، تأیید کرده است؛ طبیعتاً اگر قرار باشد ما بین رأی علامه عسکری و حجتالاسلام فاطمینیا یکی را انتخاب کنیم، علامه را برمیگزینیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ اخیراً فایلی صوتی از حجتالاسلام فاطمینیا منتشر شده است که وی طی اظهاراتی با نامعتبر دانستن راوی کتاب «رساله ذهبیه» حضرت علیبن موسی الرضا(ع)، انتساب متن این کتاب به امام هشتم شیعیان را زیر سؤال برده است و چنین استدلال کرده که راوی این کتاب «محمدبن جعفر» است که مقبول رجال نیست.
در ادامه دکتر «رضا منتظر» از محققان و پژوهشگران حوزه طب سنتی که صاحب تألیفاتی از جمله «طب اسلامی گنجینه تندرستی» و «طب ایرانی در آینه تاریخ» است، به بررسی صحت و سقم اظهارات حجتالاسلام فاطمینیا پرداخته است:
در مورد سند و متن رساله ذهبیه، در سالهای اخیر شبهاتی مطرح شده که بنده توفیق داشتم در معیت حجتالاسلام رضا کیانی از اساتید رجالی حوزه در کتابی که چاپ شده است به آنها پاسخ گوییم؛ استاد کیانی شبهات مربوط به سند از جمله موردی را که حجتالاسلام فاطمینیا به آن اشاره کردند پاسخ گفتند و بنده شبهات مربوط به متن رساله از جمله وعدههای غذایی و فواصل انجام حجامت در افراد را تحقیق کرده به جواب رسیدم؛ هر یک از همکاران تمایل به مطالعه دارند، کتاب را رایگان در اختیارش میگذاریم.
سندکتاب «رساله ذهبیه» را مرحوم علامه عسکری که از نوادر علم حدیث است، تأیید کرده است؛ حدیثشناسی که رهبر انقلاب در موردش فرمود: «این عالم بزرگوار و سخت کوش دهها سال از عمر بابرکت خود را در راه پژوهش در کلام و تاریخ و حدیث صرف کرد و محصول مبارک آن تألیفات و مقالاتی است که در گستره جهان اسلام با استقبال و تحسین روبهرو شده و در ترویج مکتب اهل بیت علیهمالسلام موفقیتهای ارزشمندی به دست آورده است؛ رحمت خدا بر آن دانشمند بلندهمت و پرتلاش و خستگیناپذیر».
طبیعتاً اگر قرار باشد ما بین رأی علامه عسکری و جناب فاطمینیا یکی را انتخاب کنیم، علامه را برمیگزینیم.
مرحوم علامه عسکری رساله ذهبیه را شرح کردهاند یعنی اصلاً کتابی با عنوان طب الرضا و طب الصادق دارند که طرح جلد آن را میتوانید در ذیل ملاحظه کنید؛ در این کتاب مراحل اینکه چگونه در مورد صحت سند رساله به یقین رسیدهاند، توضیح دادهاند.
بهخلاف فرمایش حجتالاسلام فاطمینیا، رساله فقط یک راوی ندارد؛ یکی از راویان آن نوفلی است که علامه عسکری وثاقت او را تأیید کرده است، عجیب است که حجتالاسلام فاطمینیا از این مسئله خبر ندارد.
آن راوی که حجتالاسلام فاطمینیا بهاشتباه او را “محمدبن جعفر” نام میبرد، هم نامش “ابنجمهور” است! این راوی هم با اینکه ثقه نیست اما چنین هم نیست که علمای رجال حدیثش را نپذیرفته باشند مثلاً شیخ کلینی مؤلف اصول کافی، یکی از کتب اربعه شیعه، بهدفعات از همین فرد روایت نقل کرده است؛ بین ثقه نبودن راوی و پذیرش یا عدمپذیرش روایت او در علم حدیث فاصله است و ظرایف زیادی وجود دارد که در کتاب مفصل بحث شده است.
از سوی دیگر، بیان عباراتی مانند اینکه “مأمون کوفت بخورد” یا “مگر امام بیکار بوده که برای مأمون کتاب بنویسد” که توسط حجتالاسلام فاطمینیا در این فایل صوتی بیان شده است، علمی نیست و از این عالم بزرگوار عجیب است؛ بهنظرم باید بیان این مطالب را بهحساب عصبانیتشان از چیزهایی که به ایشان گفتهاند، گذاشت!!
اما در پاسخ به این بخش از اظهارات حجتالاسلام فاطمینیا باید گفت: امامان ما از هر فرصتی برای تبیین معارف و انتقال آن به شیعیان خود استفاده میکردند مثلاً دعای کمیل فقط برای کمیلبن زیاد نیست یا دعای ابوحمزه ثمالی فقط برای ابوحمزه گفته نشده بلکه از این فرصت استفاده کرده تا مطلبی ماندگار برای شیعیان بهجای گذارند.
در مورد رساله ذهبیه هم در تاریخ آمده که مأمون چند بار از امام رضا علیهالسلام خواست که آن را بنویسد و پیگیری کرد تا امام قبول کرد؛ طبیعتاً در چنین شرایطی امام رضا(ع) متنی را مینویسد که برای همه پیروان مفید باشد.
ما به متن خود رساله ذهبیه برای تأیید این مطلب استناد میکنیم؛ فراز پایانی این رساله این جملات است:
«وَ مَنْ عَمِلَ فِیمَا وَصَفْتُ فِی کِتَابِی هَذَا وَ دَبَّرَ بِهِ جَسَدَهُ أَمِنَ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَى مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ صَحَّ جِسْمُهُ بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى یُعْطِی الْعَافِیَهَ لِمَنْ یَشَاءُ وَ یَمْنَحُهَا إِیَّاهُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ أَوَّلًا وَ آخِراً وَ ظَاهِراً وَ بَاطِنا»؛
«و هرکس که عمل کند به آنچه بیان کردم در این کتابم ایمن میشود بهاذن و اراده حق سبحانه و تعالى از جمیع مرضها و بدن او صحیح خواهد بود بهقدرت و قوت خداى تعالى پس بهدرستى که خداى تعالى عافیت میدهد هرکس را که میخواهد و میبخشد عافیت را به او و ستایش از براى پروردگار عالم است».
دقت کنید: هر کس به آن عمل کند؛ پس مخاطب این رساله فقط مأمون نیست.
اما سند دیگری برای اثبات موثق بودن بودن رساله ذهبیه بهخلاف سخنان حجتالاسلام فاطمینیا که مدعی هستند رساله فقط یک راوی دارد اینکه:
دکتر زینی شارح کتاب طبالرضا(ع) که توسط علامه عسکری نوشته شده است درباره سندیت این رساله میگوید:
«در کتابخانه آیتالله عسکری در سامره نسخه خطی این رساله بوده که از ابیمحمد حسنبن محمد نوفلی روایت شده است؛ این شخص، حسنبن فضلبن یعقوببن سعیدبن نوفلبن حرثبن عبدالمطلب است که نجاشی درباره او میگوید: شخصی عالم، جلیلالقدر و مورد اعتماد است که از حضرت رضا علیهالسلام نسخه رساله را، روایت کرده همچنین از ابیعبدالله و از ابوالحسن (موسی) الخ» (طبالرضا علیهالسلام، ص۹۴ نوشته علامه عسکری).
افرادی که اندک سواد حدیثشناسی و رجالی دارند، میدانند علامه عسکری از بزرگترین حدیثشناسان معاصر ما و در تاریخ و حدیثشناسی بسیار متبحر بوده است.
با تشکر از خبرگزاری تسنیم/
دیدگاهتان را بنویسید